Teams van de Buurt Route Ont-Moet

Piet de Groot, mede-oprichter van AdSysCo, bespreekt in zijn columns – PietPraat – zaken binnen het sociaal domein. In de nieuwste PietPraat gaat hij in gesprek met met Agma Spit, initiatiefnemer van Route Ont-Moet.

Prettig zelfstandig thuis wonen is niet vanzelfsprekend en vraagt zo hier en daar hulp van anderen, soms wat meer, dan wat minder. De studenten, vrijwilligers en professionals van Route Ont-Moet bieden deze hulp. Route Ont-Moet is dé netwerkorganisatie in Breda en omstreken die sinds 2018 thuiswonende mensen, veelal ouderen, een helpende hand biedt. Die hulp is welkom en zinvol, ingevuld naar de menselijke maat en uitgevoerd door mensen die hierdoor ook een stap verder komen. “Die wederkerigheid is een belangrijk succesfactor.” aldus Agma Spit, initiatiefnemer van Route Ont-Moet.

Op weg met Route Ont-Moet

De weg van Route Ont-Moet begon met een inventariserend onderzoek van verzekeraar CZ in 2016. Hierbij werd onderzoek uitgevoerd naar de knelpunten in de zorg voor mensen met dementie. 27 knelpunten leverde dit op. Niet alleen knelpunten rondom de directe zorg, maar ook meer indirecte knelpunten zoals een tekort aan personeel en de aansluiting tussen onderwijs en het werkveld. Agma Spit, toentertijd manager van zorgorganisatie Careyn Breda, herkende deze knelpunten uit haar dagelijkse praktijk en wilde er actief mee aan de slag. Met name de mantelzorgondersteuning, de aansluiting tussen onderwijs en het werkveld en de aangepaste dagbesteding sprongen er voor haar uit.

Om concreet iets te kunnen doen was meer kennis nodig. Hogeschool Avans kreeg opdracht om deze knelpunten verder uit te diepen en suggesties te doen hoe dit concreet aan te vliegen. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek kon het team van Agma aan de slag. Zij kwamen toen in contact met Teams van de Buurt, een wijkleerbedrijf in Tiel en Culemborg dat wijkgerichte hulp en ondersteuning aanbiedt die aanvullend is op de reguliere, geïndiceerde zorg. Daarop geïnspireerd ontstond Route Ont-Moet, met een vergelijkbare opzet als in Tiel en Culemborg: dezelfde doelstelling, dezelfde werkwijze, dezelfde doelgroep, andere regio. Zo gingen ze zich ook in Breda inzetten voor het welzijn van thuiswonende mensen. Deftig gezegd gaat het om het vergroten van de zelfredzaamheid, inclusie en participatie, of te wel in Agma’s woorden: ”langer zelf meedoen!”.

Bewijzen dat het werkt!

Bij de start van Route Ont-Moet werd een subsidieaanvraag in Breda afgewezen. Route Ont-Moet moest zich eerst maar eens bewijzen en haar eigen broek ophouden, zo was de redenering van de gevestigde orde. Dus alle hens aan dek, een kolfje naar de hand van Agma en haar team.

Er werd onder 1.200 leden van Careyn een brief gestuurd met het aanbod van Route Ont-Moet. Deze mensen waren niet bekend als zorgvrager. Er kwamen maar liefst 200 reacties van mensen met een hulpvraag, die stuk voor stuk werden geïnterviewd door de teams van Route Ont-Moet. Deze teams bestonden uit vrijwilligers, maar vooral studenten, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en mensen in een re-integratietraject. De begeleiding van deze mensen bestond uit professionals van Careyn Breda (nu Thebe) en Egala Zorg (voorheen Raffy). De teams werden goed getraind voordat ze op pad gaan. Naast gesprekstechnieken kregen zij een methodiek Thuis in Gesprek aangereikt om uitgesproken en vooral ook de niet uitgesproken hulpvragen systematisch na te lopen. Daartoe is de Participatiewaaier ontworpen, een methodiek waarin de belangrijkste hulpthema’s worden geconcretiseerd naar praktische oplossingen.

Zo werkte Route Ont-Moet toen en zo werkt ze nog steeds. Door de jaren heen werden aan 267 inwoners ruim 6.000 diensten geleverd, voornamelijk door studenten, stagiaires en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Mantelzorgondersteuning staat met stip op nummer 1, gevolgd door hulp bij boodschappen en maatjesklussen. Monitoring achter de voordeur om niet-pluis-situaties snel te signaleren is ook altijd belangrijk geweest. Op de locaties waar Route Ont-Moet actief is wordt aanzienlijk meer vraag opgehaald dan voorheen vermoed, verbetert de zelfredzaamheid van mensen en worden bestaande voorzieningen beter benut.

➤ Route Ont-Moet & re-integratie

Een medewerker heeft corona opgelopen gedurende haar werk en ervaart ernstige beperkingen. Ze raakt depressief door het gevoel dat ze niets meer kan bijdragen en herstel is moeizaam. Haar werkgever vraagt Route Ont-Moet of we in het kader van opbouw en oriëntatie een andere vorm van dagbesteding kunnen bieden. De medewerker heeft toen diverse administratieve taken opgepakt waaronder telefonisch klantcontact. Na 3 maanden is ze zover dat ze een beroepsoriëntatiestage gaat lopen op het secretariaat van een polikliniek.

➤ Route Ont-Moet & mantelzorgondersteuning

Route Ont-Moet ondersteunt vaak mantelzorgers. Zo ook bij een familie die zorgt voor hun hulpbehoevende vader. Eén familielid gaat op vakantie waardoor ze gedurende 6 weken een gat van 4 uur per week niet opgevuld krijgen. Twee studenten van Route Ont-Moet pakken dit op en regelen samen dat ze deze mantelzorgers ondersteunen en elkaar vervangen als er één niet kan.

➤ Route Ont-Moet & RegiCare

Ter ondersteuning van de activiteiten maakt Route Ont-Moet gebruik van het registratiesysteem RegiCare. RegiCare ondersteunt de verschillende aspecten van het werk met eenvoudige registratie. Zo kunnen deelnemers en inwoners makkelijk vastgelegd worden en op basis van wensen en talenten aan elkaar gekoppeld worden. Daarnaast worden er voor deelnemers allerlei activiteiten georganiseerd om de bekwaamheid te bevorderen. Om de eenvoud te bewaren en niet veel tijd kwijt te zijn aan het registreren wordt ook hierbij RegiCare gebruikt, één systeem voor alle gewenste functionaliteit.

Wederkerigheid als succesfactor

Op basis van het wederkerigheidsprincipe betaalden inwoners altijd een bescheiden bijdrage in de kosten van de geleverde diensten. Dat heeft nooit tot scheve gezichten geleid en als een eigen bijdrage niet mogelijk is, dan biedt de solidariteit uitkomst. De kosten bestaan uit de professionele begeleiding van de teams, de trainingen die de teams krijgen om zich te kwalificeren voor het werk en de informatievoorziening daaromheen. Naast de deelnemersbijdragen ontvangt Route Ont-Moet inkomsten vanuit de gemeente voor de werkervaringsplaatsen die zij aanbiedt. Het zijn telkens bescheiden budgetten, waardoor de creativiteit doorlopend wordt beproefd.

De toekomst van Route Ont-Moet

Het succes van Route Ont-Moet is op veel punten te kopiëren elders in het land. “Klein beginnen, met veel draagvlak bij partners en vooral commitment bij de teams”, dat is het advies van Agma. “Ook is het van belang vanuit welzijn te vertrekken en niet vanuit zorg. Welzijn is van nature meer geëind op de menselijke maat, is informeler en kan sneller reageren”, zegt Agma met 40 jaar ervaring in the pocket. Veel kennis rondom deze aanpak is geborgd in Pro-Feel, een zusterorganisatie van AdSysCo. Pro-Feel ook een handboek beschikbaar voor de opzet van dergelijke teams. Via het kennisplatform Deelmee.nl wordt deze kennis gedeeld met eenieder die daarin is geïnteresseerd. 

Na vijf jaar pionieren kan Agma met gepaste trots het stokje overdragen aan de volgende generatie, met eigen ideeën en nieuw elan. Een belangrijk knelpunt uit het CZ-rapport, de mantelzorgondersteuning, heeft een vaste plaats op de beleidsagenda verkregen. De studenten uit haar teams hebben veel geleerd en konden direct aan de slag in de praktijk. Route Ont-Moet bleek ook een goed werkervaringsmodel te zijn: 99% van deze deelnemers vond snel passend werk. Bovenal zijn de inwoners blij met de geleverde diensten, die hen op de momenten dat het nodig is ontlasten. De samenwerking met zorgorganisaties in Tilburg en Breda wordt binnenkort geformaliseerd. Route-Ont-Moet treedt toe tot de gevestigde orde. Voor Agma is het tijd voor de volgende reis.