Delier oftewel Zwemmen

Als ik aan mensen uitleg wat een delier is, dan begin ik niet met de definitie, die ik tijdens mijn opleiding leerde uit de studieboeken. Dat de ‘integratieve functie van de cortex tijdelijk verloren gaat’.

Nee, ik draag dan het beeld aan van iemand, die een meer probeert over te zwemmen. Ben je jong en fit, dan zwem je ruim met de mond en neus boven het wateroppervlak. We gaan gemakshalve even uit van de eenvoudige versie van de schoolslag voor mensen, die hun haar droog willen houden. De overkant wordt moeiteloos gehaald.

Ben je wat ouder, dan zakt het koppie al wat dichter naar de waterspiegel. Af en toe glipt er een slokje water je mond binnen, maar dat is nog te verdragen. De vermoeidheid maakt het spannend vorderende de tocht of de overkant gehaald wordt.

En de oude, verzwakte zwemmer hangt met zijn mond al grotendeels onder water. Wanneer de vermoeidheid toeslaat en de neus volgt, dan is er ineens de chaos. Die verdwijnt voor even als het met een krachtsinspanning lukt om de neus boven te laten komen. Tot de krachten wegvloeien en de paniek en de chaos er onder water weer is.

Je begrijpt dan direct dat ook jonge mensen het slachtoffer kunnen zijn van een delier. Als het hevig stormt op het meer, dan kan zelfs de geoefende zwemmer in de problemen komen.

Een klein beroep op kwetsbare hersenen kan het delier al oproepen. Een infectie. Een vochttekort. Vermoeidheid. Bloedarmoede. De stress van ingrijpende levensgebeurtenissen of simpelweg de duisternis die invalt. Hoe kwetsbaarder de mens en zijn brein hoe minder nodig is om het evenwicht te verstoren.

Dan kunnen de verbanden en verbindingen in ons normale denken wegvallen. En dat acute verlies aan controle, houvast kan een enorme angst oproepen. De hersenen gaan een eigen weg en kunnen de realiteit vervormen. Hallucinaties. Waangedachten. Een morbide circus trekt dan door onze geest. En het beeld golft, zoals het water.

Een delier wordt nogal eens over het hoofd gezien. Ook door professionals. We treffen iemand op het moment, dat hij nog net met het hoofd boven water is. Niets aan de hand. Tot het gaat schemeren of de vermoeidheid toeslaat of de koorts oploopt. Dan zakt iemand onder die waterspiegel en is er de chaos.

Hij is vandaag de hoofdpersoon van mijn eerste huisbezoek en heeft waarschijnlijk niet lang meer te leven. Uitgezaaide kanker. Tijdens een ingrijpend onderzoek sloeg het delier meedogenloos toe. Nu is hij weer thuis. Als ik hem het hele verhaal laat vertellen, dan zie ik hem af en toe nog bijna onder water zakken.

Gelukkig hebben we zwembandjes mee.