Autitip 3: Maak er geen thriller van

Zoals de meeste lezers weten heb ik een zoon met autisme (en PTSS). Daarnaast ben ik ook zorgverlener geweest bij mensen met autisme en/of een (ernstige) verstandelijke/lichamelijke beperking. En als ik iets geleerd heb dan is het wel dat ik duidelijk moet zijn in wat er gaat gebeuren. Duidelijkheid geeft structuur, overzicht en rust in het denken en handelen bij de ander met autisme.

Zo vertelde ik de cliënten op de dagbesteding in de groepsruimte dat zij in de moestuin gingen werken. En dat ik in de moestuin zelf een verdere uiteenzetting van het werk en de materialen ging geven.

Zo vertelde ik aan mijn zoon dat we op vakantie gingen met de auto. En dat er in de auto een scheurkalender hing met het aantal kilometers wat gereden ging worden. En dat wanneer er een plaatje van een ingepakt cadeautje op stond, hij een cadeautje zou krijgen.

In beide situaties ontzettend duidelijk uitgelegd, toch? 

Maar juist op dit soort momenten maak ik, en jij misschien ook wel, er een thriller van. Er wordt onbewust een enorme cliffhanger gegeven. Terwijl je denkt heel erg duidelijk te zijn in dat wat gaat gebeuren.

Het bleken bij mij cliffhangers te zijn die ondraaglijk zijn voor de ander met een verlangen naar structuur. Het waren verhalen waar alleen maar vragen van in de lucht bleven hangen.

Want door te vertellen dat we in de moestuin aan de slag gingen, dacht ik heel duidelijjk te zijn. En dat ik ter plaatse er meer over ging vertellen ook. Maar juist in het lopen van de groepsruimte naar de moestuin toe, rezen er enorme onuitgesproken vragen bij de cliënten op. Er kwam daaropvolgend een onrust in de groep die ik niet begreep. Of de cliënten waren al afgeleidt voordat we begonnen waren. Ik creëerde namelijk in het lopen naar de moestuin toe zo een enorme cliffhanger; 

- In welk gedeelte van de moestuin gaan we dan werken?

- Werk ik alleen in de moestuin, met iemand samen of met de hele groep?

- Heb ik het werk al eerder gedaan? Kan ik het wel?

- Welke spullen hebben we nodig?

- Hoelang gaat dat werk duren?

En in het hoofd bij mijn zoon zal het niet anders gegaan zijn;

- Hoeveel kilometers rijden is het dan?

- Hoe ziet de kalender eruit?

- Mag ik zelf scheuren of doet iemand anders dit?

- Welke cadeautjes ga ik dan krijgen?

- Hoeveel cadeautjes zijn het?

Onbewust was ik onbewaam. Ik wist dat er duidelijkheid in mijn uitleg gegeven moest worden, maar ik had niet door dat ik geen volledige uitleg gaf. Het was een uitgestelde uitleg. Een uitgestelde beleving.

Daarom ben ik zo blij met de Geef me de 5 methodiek. Ik zie de blind spot én kan daardoor mijn uitleg aanpassen.

Zowel op de school van mijn zoon als wij nu thuis, werken daar mee. En de methode vraagt niets anders dan je uitleg en handelen direct te richten op: Wie, wat, waar, wanneer, hoe?

Dus als ik nu weer met de cliënten zou gaan werken, dan bespreek ik in de groepsruimte al de activiteit aan de hand van deze vijf vragen.

1. De hele tuingroep gaat nu met elkaar aan de slag in de moestuin. (Wie)

2. Wij gaan daar het onkruid tussen de aardbeiplanten weghalen. (Wat)

3. De aardbeiplanten staan aan de zijkant van de kas. (Waar)

4. Dit doen we van 9 tot 10 uur. Dat is tot de bel van de koffiepauze klinkt. (Wanneer)

5. We pakken hiervoor de volgende materialen uit de kas: knielkussens, ieder zijn eigen groenbak met tuinhandschoenen. (Hoe).

Het verhaal naar mijn zoon is dan alsvolgt:

1. Je gaat op vrijdag met papa, mama, je zusje en ikzelf in de auto op vakantie. (Wie)

2. In de auto hangt bij jouw stoel deze scheurkalender. - ik laat de kalender zien - (Wat)

3. De kalender hangt bij jouw stoel, vastgemaakt aan de achterkant van de stoel van papa. (Waar)

4. Elke honderd kilometer die gereden is mag jij het bovenste blaadje eraf scheuren. Ik zal dit aan je aangeven. (Wanneer)

5. Staat er op het nieuwe blaadje een cadeautje afgebeeld, dan krijgen jij en je zusje een ingepakt cadeautje. Voor jou zitten er auto's, kleurpotloden en een kleurboek in. (Hoe)

En soms voelt dat helemaal niet leuk. Stap vijf in het verhaal van mijn zoon vraagt van mij om dingen los te laten. Dat het niet erg is om al te vertellen wat er in de cadeautjes zit bijvoorbeeld.

Dat is iets wat ik zelf niet ken. Als kind vond ik het namelijk fantastisch om cadeautjes te krijgen en pas bij het openmaken te zien wat erin zit.

Voor mijn zoon gaat deze zon niet op. Doordat hij weet wat er in de cadeautjes zit, haal ik de cliffhanger bij hem weg. Hij geniet dan intens van het openmaken van cadeautje's. Hij weet wat hij gaat krijgen, wanneer en hoe het systeem met de scheurkalender daarmee in zijn werk gaat. Hij kan hierdoor echt genieten van het gebruik van de kalender en de momenten die eraan kwomen waarin hij een cadeautje mag uitpakken. Hij hoeft hierdoor niet zelf te bedenken wat erin zit én raakt niet teleurgesteld als de inhoud anders is.

Ik ben blij dat ik de Geef me de 5 methodiek steeds vaardiger wordt. En ik hoop, met het schrijven van deze blog, dat we allemaal iets minder onbewust onbekwaam blijven. Dat er geen cliffhangers meer gegeven gaan worden.

Ik kijk zelf ook veel liever naar films met: En ze leefden nog lang en gelukkig.

Jij niet?

Laura Rooijackers, 34 jaar, schrijft over het leven in haar gezin. Ze is getrouwd en heeft een zoon van 7 jaar met autisme en PTSS en een dochter van 4 jaar oud. Vanuit haar zorgachtergrond heeft ze met diverse doelgroepen gewerkt. Maar zorgen voor een cliënt of voor je zoon, dat is echt andere koek. En één ding is haar wel duidelijk: het gezinsleven is mooi, intensief, nooit saai en geeft een schat aan herinneringen en ervaringen. En daar schrijft ze over op Deelmee!