Wat is er nog over van het comfort van de verzorgingshuizen van weleer?

Tamelijk geruisloos is de afgelopen jaren de verzorgingshuiscapaciteit in Nederland verdwenen. De zorg is overgeheveld naar de Wet Maatschappelijke Zorg en de Wet Langdurige Zorg. De gebouwen zijn voor een deel overgedragen aan woningcorporaties en beleggingsmaatschappijen. Het gaat om 84.000 verzorgingshuisplaatsen die er in 2010 nog waren.

In een overzichtelijk artikel laat Actiz, de brancheorganisatie van zorgaanbieders, zien hoe de verzorgingshuiscapaciteit onder de afgelopen vier kabinetten is begrensd en afgebouwd. Verzorgingshuizen zijn nu “geclusterde woningen waar Wlz-zorg-thuis geboden kan worden”. Knap hoe zorgaanbieders de meest noodzakelijke zorg ook na 2010 zijn blijven bieden. 

Maar per saldo is de kwaliteit van leven in deze gebouwen enorm achteruit gegaan. Heel veel dienstverlening en comfort is verdwenen; winkeltjes, restaurants en maaltijdservice op de kamer, inpandige kroegen, wasserettes, gastvrouwen, georganiseerd vrijwilligerswerk, kapsalons, pedicures, huismeesters, personenalarmering, sleutelplannen, digi-domotica-ondersteuning, enzovoort. 

Petje af ook voor alle initiatieven om het leefklimaat nieuwe vitale impulsen te geven. In ZorgSaamWonen staan keer op keer mooie voorbeelden. Echter, per saldo is de eenzaamheid in de 84.000 verzorgingshuisplaatsen fors toegenomen. Cliëntenraden hebben deze ontwikkeling helaas niet kunnen tegenhouden. 

Vitale clusters comfort-woningen

In het kader van Community-Care kunnen buurtverbinders het gesprek met cliëntenraden aangaan om, in samenwerking, van de verzorgingshuiscapaciteit van voorheen, vitale clusters comfort-woningen te maken die midden in de gemeenschap staan. Er valt onder andere te leren van projecten 'Gestippeld Wonen' en projecten 'Cirkelgroepen' waaronder VoorzorgCirkels. De kunst is het leggen van een verbinding tussen inpandig appartementen en woningen in een buitencirkel. Domotica diensten kunnen van essentieel nut zijn voor verbinding in de hele cirkel en zelfs voor de hele buurt. Al heel veel senioren zijn bijvoorbeeld goed gewend om mee te doen aan dagelijks WhatsApp-communicatie al dan niet gecombineerd met beeldbellen. Kleine stap om dat uit te breiden met domotica en digi-zorgcommunicatie.

Community-Care

Buurten zullen in de nabije toekomst een grotere rol krijgen in Community-Care. Welzijn en Zorg zullen op een veel kleinschaliger niveau georganiseerd gaan worden waarbij buurtbewoners gemakkelijker meer naar elkaar kunnen omkijken. Dat is noodzakelijk om de zorg in Nederland betaalbaar te houden en voldoende aandacht te bieden aan de groeiende groep zorgbehoevende senioren en de groeiende groep mensen met Alzheimer (nu al 300.000!). Als mensen aandacht krijgen binnen hun bestaande netwerk/buurt is er minder vraag naar professionele zorg. Cirkelgroepen zullen een belangrijke variant van volkshuisvesting worden. 

Buurtverbinders

Van de overheid vraagt dit meer investering in buurtverbinders. Buurten zullen zich bovendien ook moeten voorbereiden op een samenhang met VPT-zorg en intensieve zorg in verpleeghuizen. Essentieel voor goede zorg is namelijk dat we mensen met een intensieve zorgvraag (vaak door een hoge leeftijd) en mensen met Alzheimer, zoveel mogelijk blijven verzorgen in samenhang met hun vertrouwde netwerk. Dat is vaak het buurtniveau; de plek waar we ooit ook zelf oud zullen zijn.