Snoezelen, in de Micro-Cosmos

Snoezelen: een wereld van zintuiglijke stimulatie

Snoezelen, ook bekend als zintuigactivering, is een aanpak die veel wordt gebruikt bij mensen met dementie of een ernstige verstandelijke beperking. Het doel van snoezelen is om een rustgevende en stimulerende omgeving te creëren die de belangrijkste zintuigen zoals zicht, gehoor, tast, reuk en smaak activeert. Deze zintuiglijke prikkels kunnen helpen om emoties te reguleren, ontspanning te bevorderen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Snoezelen biedt mensen de mogelijkheid om op een veilige en kalmerende manier hun zintuigen te gebruiken, wat vooral waardevol is voor mensen die moeite hebben met verbale communicatie of die snel overprikkeld raken.

Mensen met dementie kampen vaak met onder- of overprikkeling. Tijdens het snoezelen worden de zintuigen van de bewoners geprikkeld. Wetenschappelijk onderzoek heeft de positieve impact van snoezelen bij mensen met dementie aangetoond. Zo werd bij 61,3% van de bewoners met dementie een vermindering van agitatie en een verbeterde stemming aangetoond. (1)

Voordelen van snoezelen

Snoezelen kan bij mensen met dementie en andere beperkingen leiden tot:

• Verbeterde stemming: Het kan depressieve symptomen verlichten en het algehele gemoed verbeteren. (3)
• Vermindering van uitdagend gedrag: Het helpt bij het reduceren van angst, agressie en agitatie. (4)
• Stressvermindering en ontspanning: De kalmerende prikkels creëren een gevoel van rust en veiligheid. (4)
• Betere interactie: Het bevordert de communicatie met zorgverleners en familieleden, doordat de prikkels de zintuigen activeren en voor meer openheid zorgen. (4)
• Ondersteuning van cognitieve functies: De stimulatie van verschillende zintuigen kan de cognitieve vaardigheden verbeteren. (5)

Daarnaast helpt snoezelen ook zorgverleners doordat bewoners rustiger worden en beter slapen, wat de werkdruk vermindert en de kwaliteit van de zorg verhoogt (6). Een studie onder 129 verpleegkundigen in de dementiezorg heeft aangetoond dat snoezelen ook een positief effect heeft op het verplegend personeel (7). De integratie van snoezelen therapie in de dementiezorg leverde aanzienlijke voordelen op,  doordat bewoners rustiger zijn neemt ook de werkdruk af. Onderzoek bij zorggroep Waalboog laat bijvoorbeeld zien dat de werkdruk afneemt onder nachtverpleegkundigen (8). 

Verschillende hulpmiddelen voor zintuiglijke stimulatie

Naast de klassieke snoezelruimtes zijn er diverse hulpmiddelen die helpen bij het creëren van een multisensorische ervaring, zowel binnen als buiten zorginstellingen:

• Verzwaarde knuffel: Deze biedt een gevoel van veiligheid en rust door het gewicht, wat kan helpen bij onrust en slaapproblemen.
• Drukvest: Geeft een gelijkmatige druk op het lichaam, wat kalmerend werkt voor mensen met dementie, autisme of loopdrang.
• Interactief sensorisch muziekkussen: Stimuleert door middel van muziek en trillingen, wat rust en ontspanning biedt.
• Schommelstoel: De schommelbeweging helpt bij het bevorderen van ontspanning en kan zelfs evenwichtsstoornissen tegengaan.
• Trilkussen: Kan ingezet worden voor mensen met dementie of prikkelverwerkingsproblemen, en biedt ontspanning door trillingen.
• Robotdieren: Deze worden steeds vaker gebruikt in de zorg als troost en gezelschap, en kunnen angst verminderen bij mensen met dementie.

Deze hulpmiddelen maken het mogelijk om de zintuigen te prikkelen en zo bij te dragen aan het emotionele welzijn en de interactie met de omgeving. Ze kunnen vaak eenvoudig geïntegreerd worden in de dagelijkse zorg, zowel thuis als in zorginstellingen.

De rol van de Micro-Cosmos in zintuiglijke stimulatie

De Micro-Cosmos biedt een unieke manier om snoezelen toe te passen. Dit innovatieve hulpmiddel creëert een afgesloten, persoonlijke ruimte waarin bewoners zich veilig en geborgen voelen. Met aanpasbare licht- en geluidselementen kan de Micro-Cosmos multisensorische stimulatie bieden die aansluit bij de behoeften van de individuele gebruiker. Dit maakt het een waardevol hulpmiddel voor mensen met dementie, waarbij de controle over prikkels centraal staat. Het bevordert ontspanning en rust, wat niet alleen het welzijn van de bewoner ten goede komt, maar ook de werkdruk voor zorgverleners verlaagt.

Op deze manier kan de Micro-Cosmos dienen als een moderne, compacte aanvulling op traditionele snoezelomgevingen, en biedt het de mogelijkheid om zintuiglijke stimulatie op maat te bieden in een veilige en comfortabele setting.

Mart Bekkers is als gezondheidstechnoloog werkzaam bij Micro-Cosmos. Daar zet hij zich in op de implementatie en optimalisatie van de Micro-Cosmos in de zorgsector door heel Nederland. Met een passie voor het verkleinen van de kloof tussen zorg en technologie, werkt Mart eraan om innovatieve oplossingen in de zorg toegankelijker en effectiever te maken.

Bronnen

1) Testerink, Gemma, et al. "Snoezelen in people with intellectual disability or dementia: A systematic review." International Journal of Nursing Studies Advances (2023): 100152. 

2) Extern rapport Sevagram mbt Micro-Cosmos  (te lezen met een account op Deelmee in het Leernetwerk Micro-Cosmos)

4) Berkheimer, Scott D., Chen Qian, and Theodore K. Malmstrom. "Snoezelen therapy as an intervention to reduce agitation in nursing home patients with dementia: a pilot study." Journal of the American Medical Directors Association 18.12 (2017): 1089-1091.  

5) Verkaik, Renate, Julia CM van Weert, and Anneke L. Francke. "The effects of psychosocial methods on depressed, aggressive and apathetic behaviors of people with dementia: a systematic review." International Journal of Geriatric Psychiatry: A journal of the psychiatry of late life and allied sciences 20.4 (2005): 301-314.  

6) Voorlopige resultaten studie vanuit de Waalboog naar de inzet van de Micro-Cosmos (te lezen met een account op Deelmee in het Leernetwerk Micro-Cosmos)

7) Van Weert, Julia CM, et al. "The effects of the implementation of snoezelen on the quality of working life in psychogeriatric care." International Psychogeriatrics 17.3 (2005): 407-427. 

8) Onderzoeksverslag HAN (Mart Bekkers)