‘Als mentor handel je altijd vanuit het perspectief van degene die je vertegenwoordigt’

Wat als een persoon in een kwetsbare situatie niet meer op kan komen voor zichzelf? En er geen naasten zijn die hem/haar kunnen helpen met het maken van belangrijke beslissingen? Dan kan een mentor ondersteuning bieden. In dit praktijkvoorbeeld, origineel gepubliceerd door Movisie, gaan we dieper in op de werkwijze met persoonlijke mentoren. Movisie ging in gesprek met stichting Mentorschap West-Brabant over hun werkwijze.

Mentorschap West-Brabant werft, selecteert en schoolt vrijwilligers voor het mentorschap. Daarnaast bemiddelen zij bij het vinden en inzetten van een mentor bij meerderjarigen die door een geestelijke en/of lichamelijke beperking geen besluiten kunnen nemen op het gebied van behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding. De cliënten die aangemeld worden bij de stichting zijn voornamelijk dementerende ouderen, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychiatrische problemen of verslavingsproblemen. 

Jacqueline Herrema, al geruime tijd verbonden aan de stichting als coördinator, vertelt over de mentoren, de personen die zij vertegenwoordigen en de meerwaarde van de mentor aan het leven van de cliënt.

Wat is een mentor precies?

Een mentor is een vertrouwenspersoon en een wettelijk benoemd vertegenwoordiger voor persoonlijke en immateriële zaken. Hij of zij kan aanvullen of overnemen wanneer iemand dit zelf onvoldoende meer kan. Een bewindvoerder doet dit voor financiële en materiele zaken. 

‘Die klik met elkaar is wat ons betreft het allerbelangrijkste’ 

Betrokken mentoren

Alle mentoren in de portefeuille van Mentorschap West-Brabant hebben zich vrijwillig aangemeld. De aanmelding is niet vrijblijvend, vertelt Herrema. ‘Alle mentoren zijn vanuit de Rechtspraak verplicht een basiscursus te volgen, bestaande uit zeven onderdelen. Zo besteden we onder andere aandacht aan een stukje zorg, ethische dilemma’s, bestuursrecht en mishandeling. Door deze cursus beginnen de mentoren goed voorbereid aan hun taak. Daarnaast organiseren we jaarlijks meerdere themabijeenkomsten en hebben we een netwerk van contactpersonen uit de GGZ, die mentoren kunnen begeleiden als er moeilijke vraagstukken zijn.’ Mentoren zijn wettelijk verplicht om 17 uur per jaar te spenderen aan het mentorschap. Bij de stichting zijn ze van mening dat dit onmogelijk is: ‘Wij geven aan dat het mentorschap ongeveer 6 à 8 uur per maand kost. Betrokkenheid van de mentor bij de cliënt staat bij ons voorop, en dat kost tijd en aandacht.’ Daarnaast is contact tussen mentoren onderling ook van belang. ‘Wij verdelen onze mentoren ook in groepjes waarin intervisie plaatsvindt, casuïstiek besproken wordt en ervaringen uitgewisseld worden.’

Een goede match 

De cliënten die aangemeld worden bij de stichting worden zorgvuldig gematcht aan een mentor. Eerst maakt de coördinator kennis met de cliënt, waarna de coördinator een inschatting maakt welke mentor bij hem/haar past. Wanneer de cliënt én de mentor groen licht geven na een kennismakingsgesprek, gaat de aanvraag naar de kantonrechter. Herrema onderstreept het belang van een goede match: ‘Er moet een klik zijn met elkaar, want je gaat wel iets belangrijks aan. Die klik is wat ons betreft het allerbelangrijkste.’ 

‘Ieder mens heeft recht op vertegenwoordiging tijdens het leven wanneer je het zelf niet kan’

Persoonlijke aandacht

Volgens stichting Mentorschap West-Brabant bestaat goed mentorschap uit een combinatie van professionele kwaliteit en persoonlijke aandacht. Naast het behartigen van de belangen van die cliënt, biedt de mentor ook persoonlijke aandacht voor de persoon zelf. Herrema licht toe: ‘Ondanks dat je onder mentorschap staat, ben en blijf je een mens met eigenwaarde. Die eigenwaarde staat altijd voorop voor de mentor. De cliënt behoudt zoveel mogelijk de eigen regie over zijn of haar leven en mentor en cliënt streven samen naar een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Als mentor kijk je niet naar vroeger, maar naar de persoon in het nu, en daar handel je naar. Je investeert als mentor in een relatie met de cliënt. En dat merk je vaak ook: cliënten kijken uit naar de komst van de mentor. Eenzaamheid is bijvoorbeeld een issue dat vaak speelt, zeker in coronatijd. Een mentor kan, door een stukje persoonlijke aandacht, meer betekenen voor een cliënt dan enkel zijn belangenbehartiger.’

Grootste wens in vervulling

Herrema vertelt het verhaal van de mentor van een verstandelijk beperkte jongeman. ‘Deze jongeman groeide op in lastige omstandigheden. Na de kennismaking hebben we hem aan een mentor gekoppeld die deze situatie aan kan. Dat was gelijk een goede match. Hij is ontzettend opgeknapt, mede door zijn betrokken mentor. Zo heeft hij een visuele beperking en heeft de mentor gezorgd voor apparatuur om beter te kunnen zien en lezen. En als kers op de taart heeft de mentor de allergrootste wens van de jongeman in vervulling laten gaan: een weekend naar Disneyland.’ Lachend voegt ze toe: ‘Je hoeft me niet te vragen hoe dat weekend was hè… Fantastisch!’ Een mooi voorbeeld van het stukje persoonlijke aandacht dat een mentor kan bieden, naast het behartigen van de belangen van de cliënt. 

Meer weten?

Dit praktijkvoorbeeld is origineel gepubliceerd door Movisie. Wil je meer weten over mentorschap in de praktijk? Bezoek de website van Mentorschap West-Brabant en ga met elkaar in gesprek! Hoe kunnen jullie het mentorschap toepassen binnen het sociaal domein?